Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Esparello(-de-Moris)
Hieracium morisianum
Asteraceae Compositae
Nom en français : Épervière de Moris.
Descripcioun :Aquesto esparello, pulèu coumuno mai pas toujour bèn couneigudo, fai partido dóu group VILLOSA, presento au nostre soulamen en mountagno. Trachis dins li tepiero roucaiouso e li roucas. Es un Hieracium emé forço fueio de cambo e pu de fueio de baso à la flourido (ipoufiloupodo) emé proun de péu sus l'enflourejado e peréu sus lou dessouto di fueio. Fai partido de l'espèci couleitivo valdepilosum, pamens se destrìo dóu tipe qu'a li bratèio dóu dedins tant primo que li dóu deforo. Se penso qu'aquèsti Hieracium vènon de H. villosum introugressa pèr H. prenanthoides emé si fueio un pau en viouloun (Flora Gallica, op.
cit. p. 444).
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 40 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hieracium
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Cichorieae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : 13 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1400 à 2300 m
Aparado : Noun
Remarco : Endemico dis Aup
Jun à avoust
Liò : Tepiero roucaiouso
- Roucas
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropo
Ref. sc. : Hieracium morisianum Rchb.f., 1859
(= Hieracium elongatum Willd. ex Froël., 1838 )